بازخوانی فرمانی از مظفرالدین شاه قاجار

بیراه نیست اگر گفته شود که مهمترین ابزار در مطالعات تاریخی اسناد هستند، زیرا در اکثر اوقات حتی پدیدآورندگان و شاهدان حوادث نیز ناگزیرند برای اثبات گفته های خود سند ارائه دهند. در این میان بدیهی است که همه اسناد از ارزش یکسانی برخوردار نیستند. عوامل بسیاری از جمله شخصیت پدیدآوردنده سند در ارزشیابی اسناد دخیلند. به همین خاطر اسنادی که سال ها پیش از طرف شاهان ایران صادر شده اند، از ارزش بالایی برخوردارند. در این مقاله یکی از این گونه اسناد که توسط مظفرالدین شاه قاجار صادر شده، بازخوانی و معرفی شده است. شاید عمده ترین ارزش این سند را بتوان در راستای مطالعات مربوط به تاریخ قضا و دادگستری در کشور دانست، چه متن آن در پی متظلم شدن یکی از شهروندان اصفهانی در دربار قاجاریه صادر شده که مدعی بوده است یک تاجر با زور و تزویر و کمک افراد دولتی توانسته است برخی املاک متعلق به او را تصاحب نماید. پیگیریهای قضایی این شهروند در زمان ناصرالدین شاه را به جایی نبرده و او ناگزیر شده است مجددا در دوره مظفرالدین شاه دست به دامن دربار و شخص اول مملکت شود. این فرمان در یکی از بایگانی های راکد قوه قضائیه نگهداری می شود و نویسنده با ارائه آن تلاش کرده است، اهمیت بایگانی های راکد قوه قضائیه و اسناد آنها را در مطالعات تاریخی نشان دهد.